pxl

Wat moet je wel en wat juist niet doen als mantelzorger?

Deel 2

Mantelzorg is een populaire term waarover al veel is geschreven.

Heb je wel eens op internet gezocht naar informatie over dementie of mantelzorg? Als je in Google zoekt op 'Mantelzorg informatie' krijg je in minder dan een seconde ruim 4 miljoen resultaten. Dit maakt het lastig om vlot nuttige informatie te vinden. Reden voor mij om eens na te gaan welke nuttige tips ik met je kan delen waar je direct wat mee kunt zonder dat je er een studie van maakt.

Mantelzorg is zo moeilijk als jij het zelf maakt.

Als mantelzorger heb je een zorgtaak die extra verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Daarnaast heb je een sentimentele band met je zorgvrager. Twee zaken die eigenlijk gescheiden zouden moeten blijven om objectief de beste zorg te verlenen zonder dat je jezelf beschadigt. Een goede reden dus, om hier even stil te staan bij de zorg voor jezelf. Voorkom dat je jezelf wegcijfert in het belang van anderen. Dat breekt je vroeg of laat op.

Waarom jij op de eerste plaats moet staan.

Je kunt ervan vinden wat je wilt maar mantelzorg is een belangrijke taak die vaak als zwaar wordt ervaren. Dit blijkt ook uit het grote aantal mantelzorgers dat zelf in de problemen komt. Deze problematiek krijgt weliswaar veel aandacht in de media en ook menig politicus heeft er al aandacht voor gevraagd, echter, antwoorden en oplossingen blijven uit. Het aantal mantelzorgers groeit sterk en dat zal nog lang zo blijven. Om je een idee te geven: Op een seminar onlangs in Rotterdam, vertelde Minister Hugo de Jonge dat we, om de zorg te verlenen die nodig is, over 4,2 miljoen zorgverleners zouden moeten beschikken! Je hoeft geen raketgeleerde te zijn om te begrijpen dat dit niet haalbaar is. Het aantal mantelzorgers zal dus toenemen net als de zorgtaken per mantelzorger. 

Het is daarom belangrijk dat jij jezelf op de eerste plek zet. Dat is voor je zelfbehoud, maar ook in het belang van je naasten. Wacht vooral niet op anderen of op de overheid om met een oplossing te komen, maar leer hoe jij het beste omgaat met deze situatie en omdat je slim bent laat je de omgeving van de zorgvrager daarbij meehelpen.

De Do's

'Do' betekent 'doen' in het Engels. Alle tips die ik ken deel ik met je en ik ben er zeker van dat ze jou zullen helpen om meer te genieten van je mantelzorgtaken. Je zult ervaren dat je meer gedaan krijgt, meer geniet terwijl je minder last hebt van stress.

  • Plaats jezelf op 1! Jij bent zorgverlener en als zodanig verantwoordelijk voor de zorg aan zorgvrager. 
  • Schaf Spiqle Agenda aan. Het helpt om een groot deel van de ad-hoc zorgvraag te voorkomen en geeft zowel de zorgvrager als de partner/mantelzorger veel rust. Spiqle vraagt géén kennis of vaardigheden van de zorgvrager. Twijfels? Turf maar eens hoe vaak je door de zorgvrager op één dag of per week op een lastig moment aangesproken wordt wordt. 
  • Neem het initiatief en dwing je rol af. Je bent niet meer elkaars gelijke of ‘kind van’. Pas je daarom aan. Het resultaat is dat je effectiever wordt en meer waardering krijgt.
  • Zorg voor een diagnose! Hoe dan ook zorgt dit voor rust. Waarom zou je wachten? Het gaat echt niet vanzelf over en al die tijd is er geen erkenning en geen hulp.
  • Regel tijdig dat er professionele zorg kan worden ingeschakeld.
  • Blijf positief, geluk zit in kleine dingen en korte momenten. Koester deze momenten.
  • Accepteer dat je af en toe je geduld verliest. Je bent een mens, dat is normaal.
  • Raakt je geduld op? Ga na hoe dat komt. Meestal weet je dan ook hoe je dit kunt voorkomen. Je hebt veel in eigen hand.
  • Betrek familie vrienden en buren bij de zorgtaken. Als is het maar even op bezoek gaan en aandacht geven. Het gevoel erbij te horen is voor de zorgvrager erg belangrijk.
  • Doe samen met de zorgvrager dingen waar de zorgvrager gelukkig van wordt.
  • Je hoeft niet altijd te praten, vaak is er zijn al voldoende.
  • Neem tijd voor je zelf; een hobby of een uitje.
  • Zorg voor een omgeving die prettig is voor de zorgvrager. Kleed de ruimte aan met spulletjes van vroeger. Knus en herkenbaar.
  • Luister samen naar muziek van vroeger.
  • Haal samen herinneringen op.
  • Maak een lijstje van ‘leuke dingen die jullie nog willen en kunnen doen’.
  • Weinig mensen weten dit maar soms doet dementie fysiek pijn; dit heet ‘Centraal Neuropathische pijn’. Het veroorzaakt onrust. Als je dit opmerkt, vermijd dan lichamelijk contact en zorg voor medicatie. 
  • Als er géén pijnbeleving is: knuffel, aai, raak aan en geniet.
  • Let op symptomen van dementie: herhalen van vragen, onlogisch gedrag, stilvallen in een gesprek, lang nadenken, iets niet meer weten of herinneren maar ook: Slikproblemen, depressie, onrust en zelfs gehoorproblemen.
  • Verwacht weinig.
  • Praat over je ervaringen met familie en vrienden. Laat zien wanneer je verdrietig bent of hulp wilt.
  • Focus op het heden. Kijk niet naar het verleden of naar de toekomst.
  • Wist je dat er zoiets als een dagbesteding bestaat? Doen!
  • Regel een GPS locator met alarmknop. Voor een bedrag rond de €100 heb je er eentje waarin je jouw nummer kunt zetten en die van de familie.
  • Een goed humeur is besmettelijk: lach!
  • Let goed op het gedrag van de zorgvrager als je in een nieuwe omgeving komt. Soms kan een leuk uitje voor teveel prikkels zorgen.
  • Heb je hulp nodig? Vraag op tijd om hulp. Probeer de sociale omgeving bij het zorgtraject te betrekken. Dat is voor jou en voor de zorgvrager fijn.
  • Neem iets lekkers mee.
  • Laat je informeren door een specialist zoals bijvoorbeeld een mantelzorg-makelaar.
  • Als je op bezoek bent, ben er dan ook! Maak je hoofd leeg van de andere beslommeringen.
  • Is er een goede dag maar heb je niks afgesproken? Ga er samen even op uit.
  • Zijn er externe zorgverleners betrokken? Praat daarmee. Vraag hen hoe het met de zorgverlener gaat. Wordt er voldoende persoonlijke verzorging geleverd? Of wordt dit soms door zorgvrager geweigerd?
  • Laat regelmatig tanden of gebit nakijken. Slechte mondverzorging is dodelijk.

De Dont's

Dont's, dat wat je juist niet moet doen.

  • Wordt géén persoonlijk assistent. Je hoeft niet alles te doen wat van je gevraagd wordt. Waardering is geen logisch gevolg op jouw sloven voor de ander. Voorkom daarom onnodige teleurstelling en stress.
  • Stel geen complexe vragen zoals "Heb je TV gekeken? Welk programma heb je gezien? Hoe vond je het?"
  • Laat je niet door je omgeving ter verantwoording roepen.
  • Voel je niet schuldig, je doet wat je kan.
  • Ben niet te streng voor jezelf.
  • Ga niet haasten! Neem de tijd.
  • Schaam je niet voor het gedrag van je zorgvrager.
  • Ga niet tobben over wat niet meer kan. Doe dat wat nog wél kan.
  • Vermijd onnodige prikkels van onverwachte indrukken, geluiden en mensen. Leuk zo'n digitaal fotolijstje, maar wist je dat dit heel erg verwarrend kan werken?
  • Spreek de zorgvrager niet op het gedrag aan. Géén discussies.
  • Spreek de zorgvrager niet tegen, praat mee of praat er omheen.
  • Corrigeren heeft geen zin, niet doen dus.
  • Regel geen zaken zonder overleg!
  • Maak geen ruzie en ga niet in discussie.
  • Geloof de zorgvrager niet op het woord. Ga uit van je eigen bevindingen. "Ik ben al gewassen." "Ik heb al gegeten." Sure...
  • Ga niet voorbij aan de mens achter de ziekte. De zorgvrager is die persoon waar jij kind of partner van bent!
  • Negeer de zorgvrager niet. Zorg ervoor dat je geen sociale afstand schept tussen jou en de zorgvrager. Niets is zo erg als je alleen voelen in een volle wereld.
  • Geef geen standjes. Heeft de zorgvrager iets verkeerd gedaan? Toon begrip.
  • Schaf niet zomaar een persoonlijk alarmsysteem aan die bijvoorbeeld bijhoudt hoe vaak de koelkast geopend wordt. Het geeft de zorgvrager het gevoel voortdurend bekeken te worden. Stel jezelf de volgende vragen: Wat heeft de zorgvrager hieraan? Is het echt nodig? Wanneer schaf je het aan? 
  • Mensen met dementie leren af, niet bij. Houd daar rekening mee vóórdat je ingewikkelde of verwarrende technologie aanschaft. Bedenk dat goede technologische hulpmiddelen géén kennis of vaardigheden van de zorgvrager vragen.
  • Ben voorzichtig met het uitgeven van geld van je zorgvrager. Zelfs terugkerende kleine bedragen zorgen al snel voor onrust. Schiet deze daarom zelf voor en verreken dat periodiek in privé Natuurlijk altijd in overleg.

Tot zover mijn lijstje. Doorgaans houd ik niet zo van lijstjes, maar voor deze keer leek het mij een praktische oplossing. Een aantal puntjes op deze lijst zullen voor jou nog niet van toepassing zijn, dan nog kan het geen kwaad om vast voorbereid te zijn op wat misschien nog komen gaat. Heb je zelf nog tips die je met lotgenoten wilt delen? Stuur ze ons toe via het contactformulier. Vast hartelijk dank hiervoor.